İklim değişikliği zeytini vurdu: Tahmini kayıp 145 bin ton

Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi zeytini vurdu: Tahmini kayıp 145 bin tonUlusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin bu yılki raporuna göre, Türkiye zeytin üretiminde iklim deÄŸiÅŸiklinin etkileri nedeniyle geçen yıla göre zeytin tane miktarında yüzde 11, zeytinyağında ise yüzde 20 azalma tahmin ediliyor. Rapora göre kayıp miktarları, zeytinde 145 bin ton, zeytinyağında ise 35 bin 562 ton. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi koordinatörlüğünde Ege, Marmara, Akdeniz ve GüneydoÄŸu Anadolu bölgelerindeki üreticiler de dahil ilgili tüm taraflarla iÅŸbirliÄŸi içerisinde, ‘2020-2021 Türkiye Rekolte Raporu’ hazırlandı. Raporda, Türkiye toplam aÄŸaç varlığının yüzde 97’sine sahip 17 il Ä°zmir, Balıkesir, TekirdaÄŸ, Çanakkale, Bursa, Manisa, Aydın, MuÄŸla, Adana, Antalya, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin, Osmaniye, KahramanmaraÅŸ ve Åžanlıurfa’nın verileri ayrıca incelendi. Türkiye’de en çok üretimin olduÄŸu 17 il dışında 23 ilde daha zeytin aÄŸacı bulunuyor.159 MÄ°LYON AÄžAÇ MEYVE VERÄ°YORTarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye genelinde 159 milyon 352 bin 393 adet meyve veren, 29 milyon 397 bin 654 adet meyve vermeyen zeytin aÄŸacı bulunuyor. Geçen yıla göre meyve veren aÄŸaç sayısı yüzde 4 arttı. Ancak özellikle de iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin etkileri dane veriminde ciddi kayba yol açtı. ZEYTÄ°N ÃœRETÄ°MÄ° YÃœZDE 11 AZALDIOlumsuz iklim koÅŸulları nedeniyle aÄŸaç başına ortalama üretim düştü ve bu yıl 8.3 kg olarak hesaplandı. Buna göre bu yıl zeytin tane miktarı yüzde 11 azalarak, 1 milyon 316 bin 850 ton olarak tahmin ediliyor. Tanedeki kayıp miktarı geçen yıla göre 145 bin tona yakın oldu. Toplam dane üretiminin yüzde 66’sı olan 886 bin 524 tonu yaÄŸlığa ayrılacak. Bundan ortalama 5.1 kilo zeytinden bir kilo randıman ÅŸeklinde ve yüzde 20 azalmayla, toplam 172 bin 813 ton zeytinyağı üretimi bekleniyor. Zeytinyağındaki kayıp miktarı geçen yıla göre 35 bin 562 tonu aşıyor. İKLÄ°M DEĞİŞİKLİĞİ HÄ°SSEDÄ°LÄ°YORSektördeki sorunlara ve çözüm önerilerine de yer verilen raporda, son yıllarda iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi etkilerinin kendisini çok daha kuvvetli hissettirmeye baÅŸladığı, zamansız ve çok ÅŸiddetli yağışların yol açtığı sel felaketleri, ani sıcaklık deÄŸiÅŸimlerinin yarattığı ÅŸiddetli fırtınaların günlük hayatta endiÅŸelere yol açtığı kaydedildi. ÜÇ DERECELÄ°K ARTIÅž TEHLÄ°KESÄ°Küresel ortalama yüzey sıcaklıklarında 1990- 2100 yılları arasında yaklaşık 3 derece artış öngörüldüğü tehlikesine iÅŸaret edilerek, iklim koÅŸullarındaki bu deÄŸiÅŸimin, tarım ve bitki örtüsü, temiz su kaynakları, deniz seviyesi, insan saÄŸlığı ve biyoçeÅŸitlilik üzerindeki etkisinin ÅŸimdiden görüldüğü dile getirildi. SADECE MÄ°KTARI DEĞİL KALÄ°TEYÄ° DE DÜŞÜRÃœYORTarımsal üretimin azaldığı ve gıda güvenliÄŸinin tehlikeye girdiÄŸi vurgulanarak, ‘Nitekim iklim deÄŸiÅŸikliÄŸinin sebep olduÄŸu kuraklık ve seller gibi ekstrem iklim olaylarının sık ve ÅŸiddetli bir ÅŸekilde yaÅŸanmaya baÅŸlaması zeytin tarımı üretiminde olumsuz etkileri yoÄŸun olarak hissedilmeye baÅŸlamıştır. Bu sadece üretim miktarını deÄŸil, zeytinyağı kalitesi ve kompozisyonunda da deÄŸiÅŸimlere neden olmaktadır’ denildi. KURAKLIK YAÄžLANMAYI DA ETKÄ°LEDÄ°Nisan sonu mayıs başında tam çiçeklenme döneminde zeytinlik alanların yoÄŸun olduÄŸu Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde 40 dereceye yaklaÅŸan aşırı sıcakların çiçeklerin yanması ve kurumasıyla üretim miktarında yer yer ciddi olumsuzluk yaÅŸandığı da vurgulandı. Yaz ayları, eylül ve ekim aylarının da aşırı kuraklık da yaÄŸlanmayı olumsuz etkiledi, istenilen tane büyüklüğüne ulaşılamadığı belirtildi. Körfez bölgesinde ise dolu yağışlarının ürünün dökülmesi ve kalite kaybına neden olduÄŸu açıklandı. MEYÄ°LLÄ° ALANLARA DÄ°KÄ°M YAPILSINYeni dikim alanları küresel iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi tehditlerinin dikkate alınmasını isteyen heyet, daha dayanıklı olabilecek rakım, konum ve toprak yapısındaki alanların belirlenmesi, havza bazlı destek modelinde geleneksel meyilli alanlarda zeytinlikler için ilave destek önerdi. Hastalık ve zararlılarla mücadelede yeni yöntemler belirlenmesi, yüksek verimli, ihracata uygun çeÅŸitlerin tercih edilmesi istendi. FÄ°RESÄ°Z TOPLAMA TEKNİĞİNE DESTEKBölgesel envanter projesiyle kayıt dışı aÄŸaçların tespiti gerektiÄŸi belirtilen raporda, dikime uygun alanların aÄŸaçlandırılması, bölgelerdeki delicelerin aşılanması ve 300-400 metre rakımlı, bozuk orman arazilerinde zeytinlik tesisine izin verilmesi gerektiÄŸi belirtildi. Zeytin toplamada kullanılan firesiz ve hızlı toplama için mekanik hasadın özendirilmesi, gövde ve anadal sarsıcı büyük makinaların teÅŸvik kapsamına alınması da istendi.TÃœRK ZEYTÄ°N VE ZEYTÄ°NYAÄžI KONSEPTÄ°Butik üretim, firma kurma ve markalaÅŸma çalışmalarının teÅŸvik edilmesi gerektiÄŸi belirtilen raporda, zeytincilik üzerine yapılan Ar-Ge çalışmaları için daha yüksek bütçeler ve sektörün modern tekniklere ulaşımının saÄŸlanması talep edildi. Kalite deÄŸerlerinin yükseltilmesi, paketleme tesisleri kurulması ve ihracata yönelik zeytinyağı üretimi ile uluslararası rekabet modeline geçilerek ‘Kaliteli Türk Zeytin ve Zeytinyağı’ konseptinin devlet tarafından baÅŸlatılması da önerildi.  EN ÖNEMLÄ° SORUN TAKLÄ°T VE TAĞŞİŞSuriye- Afrin’den ihraç kaydıyla getirilen ve iÅŸlendikten sonra ihraç edilmesi gereken zeytinyağının, iç piyasaya arzının haksız rekabete ve üretici fiyatları üzerinde baskıya neden olduÄŸu da belirtilen raporda, sektörün yıllardır devam eden en önemli sorunun ise taklit, taÄŸÅŸiÅŸ ve kayıt dışılık olduÄŸu vurgulandı. ‘Çok sıkı denetimlere raÄŸmen önlenemedi ve TBMM’de bekleyen yasanın bir önce kanunlaÅŸması, cezaların caydırıcı olması bekleniyor’ denildi.ANTALYA BÖLGESÄ°NDEKÄ° KAYIP YÃœZDE 50Antalya bölgesindeki en büyük zeytin üreticilerinden biri olan Antalya Ticaret Borsası (ATB), konseyin yaptığı çalışmalara katkı veren kurumlar arasında yer alıyor. Konsey raporuna iliklin deÄŸerlendirmede bulunan ATB BaÅŸkan Yardımcısı Halil Bülbül, tane zeytinde Türkiye genelinde yüzde 11, zeytinyağında ise yüzde 30’a varan bir düşüş beklendiÄŸini kaydetti. Bu yıl Antalya özeline bakıldığında, bahar aylarındaki sıcaklık farklılarından dolayı yaÅŸanan rekolte düşüşünün, eylül- ekim aylarındaki ciddi yağış azlığı nedeniyle yaklaşık yüzde 50’ye yükseldiÄŸini belirten Bülbül, ‘Bu da çok ciddi bir düşüş sektör için. Antalya’da düşüş oranları biraz daha üst düzeyde ve sektörü ciddi anlamda etkiliyor’ dedi.FÄ°YATLARDA YÃœZDE 30 ARTIÅž BEKLENÄ°YORBütün dünyanın bir problemi olan küresel ısınmanın Türkiye’de de ciddi anlamda hissedildiÄŸini vurgulayan Bülbül, zeytincilik sektörünün de bu ani sıcaklık farkları, fırtınalar ve seller gibi nedenlerden ciddi anlamda etkilendiÄŸini kaydetti. Özellikle son birkaç yıldır bu etkinin yüksek olduÄŸunu söyleyen Bülbül, rekolte düşüşünün fiyatlara da yansıyacağını belirterek, ‘Sızma zeytinyağının litresinin 30 lira civarında olabileceÄŸini düşünüyoruz. Ãœretici açısından bu rakamlar iyi ama rekoltenin düşük olması tabi ki üreticiyi olumsuz yönde etkileyen bir durum. YaÄŸ fiyatlarının yükseleceÄŸini öngörüyoruz. Sofralık zeytinde de yüzde 20-30 civarında bir artış olabileceÄŸini tahmin ediyoruz’ diye konuÅŸtu.Ä°LLERE GÖRE ZEYTÄ°N RAPORUAydın: 22 milyon 92 bin meyve veren aÄŸaçta ortalama verim 17.4 kilodan 5.5’e düştü. Rekolte 120 bin 704 tona düştü. Manisa: 21 milyon 194 bin aÄŸaç meyve veriyor, aÄŸaç başına ortalama 7 kilodan 15.8’e çıktı. Rekolte 335 bin tona çıktı.Ä°zmir: 17 milyon 364 bin meyve veren aÄŸaçta ortalama verim 7 kilodan 5.5’e düştü. Rekolte 94 bin 875 tona geriledi.MuÄŸla: 15 milyon 986 bin aÄŸaç meyve veriyor, aÄŸaç başına ortalama 9.8’den 2.9’a düştü. Rekolte 47 bin 78 tona düştü.Hatay: 13 milyon 442 bin aÄŸaç meyve veriyor, aÄŸaç başına ortalama 9.8’den 5 kiloya düştü. Rekolte 67 bin 211 tona düştü. Bursa: 11 milyon 835 bin meyve veren aÄŸaçta ortalama verim 7.5 kilodan 10.3’e çıktı. Rekolte 121 bin 461 tona yükseldi.Balıkesir: 11 milyon 156 bin meyve veren aÄŸaçta ortalama verim 14.7 kilodan 11.7’ye düştü. Rekolte 130 bin 575 ton. Mersin: 10 milyon 631 bin meyve veren aÄŸaçtan ortalama 6 kg’dan toplam 63 bin 787 ton zeytin. Gaziantep: 9 milyon 105 bin meyve veren aÄŸaçtan ortalama 6 kg’dan toplam 54 bin 632 ton zeytin. Antalya: 4 milyon 175 bin meyve veren aÄŸaçtan ortalama 13 kg’dan toplam 54 bin 287 ton zeytin. 

Bir önceki yazımız olan Erdemli Belediye BaşkanıTollu, sokak hayvanlarını besledi başlıklı makalemizde Adana, Güncel ve Hatay hakkında bilgiler verilmektedir.